Hasan Baydilli’den Kültürel Bir Hatırlatma
Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinde Gazetemiz köşe yazarı Hasan Baydilli, son makalesinde yöresel bir değere dikkat çekti. Baydilli, destar olarak bilinen el değirmenini gündeme taşıyarak, “Acaba hâlâ kullanan var mı?” sorusunu okurlarına yöneltti. Yazısında hem kültürel bir mirası hatırlattı hem de toplumsal belleğe dair derin bir sorgulama yaptı.
Destar’ın Yöredeki Önemi
Kürtçede el değirmeni olarak bilinen destar, geçmişte hemen her evde bulunan temel bir araçtı. Buğday, mercimek, bulgur ve birçok tahıl destarda öğütülerek sofralara taşınırdı. Yavaş ama sabırlı bir süreçle çalışan bu taş değirmen, yalnızca bir mutfak aracı değil; aynı zamanda sabrı, emeği ve dayanışmayı simgeleyen bir gelenekti.
Taşların Sessiz Anlatımı
Baydilli, destarın işleyişini anlatırken dikkat çekici bir benzetmeye de yer verdi. “Alt taş yerinde durur, üst taş ise sürekli hareket halindedir. Aradaki taneler sabırla ezilerek un haline gelir.” sözleriyle bu süreci hem teknik hem de sembolik bir dille aktardı. Ona göre bu öğütme işlemi, hayatın zorluklarıyla mücadele eden halkın sabrını da temsil ediyordu.
Sabrın ve Mücadelenin Simgesi
Destarda öğütülen tahıllar, büyük emek ve sabır gerektiriyordu. Baydilli, bu durumu halkın hayatına benzeterek, alt ve üst taşların devlet ve iktidarı, öğütülen danelerin ise ezilen yoksul halkı temsil ettiğini belirtti. Bu benzetme, sosyal hayata dair güçlü bir metafor olarak dikkat çekti.
Gelenekten Günümüze
Bugün modern mutfak aletleri, destarın işlevini neredeyse tamamen ortadan kaldırmış durumda. Ancak bazı köylerde ya da nostalji amacıyla bu geleneksel araç hâlâ kullanılabiliyor. Baydilli’nin yazısı, destarın yalnızca bir mutfak eşyası değil, aynı zamanda unutulmaması gereken bir kültür mirası olduğunu hatırlatıyor.
Toplumsal Bellekteki Yeri
Destar, Siverek kültüründe yalnızca tahıl öğütmek için değil; aynı zamanda birlik, sabır ve dayanışmayı temsil eden bir sembol olarak görülüyor. Baydilli’nin hatırlatması, bu değerlerin gelecek nesillere aktarılması gerektiğini bir kez daha ortaya koyuyor. Yöre halkı için destar, geçmişten bugüne uzanan bir sabır hikâyesi olmaya devam ediyor. Haber Feyzi DONAN
