Toplumu Bir Arada Tutan Güçlü Bir Bağ
Şanlıurfa'nın Siverek’te kirvelik geleneği, yalnızca dini veya kültürel bir ritüel değil; aynı zamanda toplumsal dayanışmayı güçlendiren en önemli unsurlardan biri olarak kabul edildi. Aileler arasındaki ilişkileri bir “portakalın dilimleri” gibi birbirine bağlayan bu gelenek, geçmiş dönemlerde adeta bir insan zinciri oluşturarak toplumsal huzurun korunmasında büyük rol oynadı.
Sünnet Zinciri ve Kardeşler Arası Yaş Farkı
Geçmişte sünnet törenleri genellikle iki aşamalı olarak gerçekleştirilirdi. İlk olarak ailenin ilk doğan çocukları sünnet edilir, yıllar sonra büyük kardeş evlenirken küçük kardeşler de aynı törenle sünnet olurdu. Bu durum, abi ile küçük kardeş arasında bazen 15-20 yıla varan yaş farklarının oluşmasına neden olurdu.
Aşiret Yapısı ve Kirveliğin Koruyucu Rolü
Siverek’te kültürel değerlerin korunması çoğu zaman aşiret yaşam biçimiyle şekillenirdi. Özellikle dışarıdan ilçeye göç eden ve “macir” olarak adlandırılan küçük aileler, büyük aşiretlerle kirvelik bağı kurarak kendilerine bir tür güvence sağlardı. Bu bağ sayesinde, aileler yıllarca kirvelerinin himayesinde korunurdu.
Sünnet Törenlerinde Görkemli Ritüeller
Kirve olacak kişi maddi durumu elverişli ise faytona biner, yanında davul çaldırarak sünnet hediyeleriyle birlikte kalabalık bir kafileyle düğün evine giderdi. Düğün sahibi gelen kafileyi havaya sıkılan silahlarla karşılarken, bu karşılamaya kafiledekiler de aynı şekilde karşılık verirdi. Bu ritüeller, kirveliğin ne denli önemli olduğunu gözler önüne sererdi.
“Kirvelik, sadece bir bağ değil; zor zamanlarda sığınılacak bir kapı, nesiller boyu süren bir koruma kalkanıydı.”
İnançlar, Semboller ve Göç Gerçeği
Kirvelik geleneğinde kirvenin kızıyla evlenilmez, bunun günah olduğu ve nikâhın düşmeyeceğine inanılırdı. Sünnet sırasında annenin çeşme başında suyu açıp oklava ile hayali ekmek açması, çocuğun bolluk ve sağlık içinde yaşaması dileğini simgelerdi. 1970’li yıllarda Siverek’ten yapılan göçlerin ise keyfi değil, çoğunlukla feodal nedenlere dayandığı ve kirvelik bağlarının bu göçleri önlemede önemli bir rol oynadığı ifade edilir. Haber Feyzi DONAN
