Re’sen Sigorta Uygulaması Neyi Amaçlıyor?
Türkiye’de sigortasız çalışan bir işçinin iş kazası geçirmesi durumunda SGK’nın kaza günü itibarıyla re’sen sigorta yapması, kamuoyunda sık sık tartışılan bir konu olmaya devam ediyor. Ancak uzmanlara göre bu uygulama, işçi ve ailesini korumayı amaçlayan güçlü bir sosyal devlet refleksi niteliği taşıyor. Re’sen yapılan kayıt yalnızca bir “başlangıç adımı” olup, işçinin haklarının sisteme dâhil edilmesini sağlıyor.
Hak Kayıplarını Önleyen Sistem Nasıl İşliyor?
Uygulamanın yanlış şekilde “bir günlük sigorta” olarak algılandığını belirten yetkililer, gerçekte SGK incelemesi tamamlandığında işçinin kazadan önce fiilen çalıştığı tüm günlerin geriye dönük olarak sisteme işlendiğini vurguluyor. Böylece işçinin sosyal güvenlik hakları kesintisiz şekilde tanınıyor. Uzmanlar, bu sürecin sosyal devletin en önemli koruma mekanizmalarından biri olduğunun altını çiziyor.
Denetim Süreci Tüm Ayrıntılarıyla Yürütülüyor
Sigortasız bir çalışanın iş kazası geçirmesi hâlinde SGK müfettişleri ve sosyal güvenlik denetmenleri kazanın oluş şeklini, işçinin ne zamandan beri çalıştığını ve işverenin sorumluluklarını araştırıyor. Tanık beyanlarından kamera görüntülerine kadar birçok veri incelenirken, hazırlanan rapor doğrultusunda iş kazası hukuken tanınıyor ve haklar devreye alınıyor.
Ölüm Halinde Aileye Çok Yönlü Destek Sağlanıyor
İş kazasının ölümle sonuçlanması durumunda ise SGK, hak sahiplerine hem ölüm geliri hem de şartlar uygunsa ölüm aylığı bağlıyor. Birden fazla ödeme hakkı doğduğunda yüksek ödeme tam, düşük ödeme ise yarı oranda aileye ulaştırılıyor. Ayrıca cenaze ödeneği de aileye aktarılıyor. Uzmanlar bu korumanın önemini şu sözlerle dile getiriyor: “Türkiye’nin sosyal güvenlik sistemi, sigortasız işçiyi bile koruma kapsamına alan güçlü bir yapıya sahiptir. Bu uygulama, aileyi yalnız bırakmayan sosyal devlet anlayışının doğrudan sonucudur.”
Uluslararası Örneklerle Karşılaştırıldığında Türkiye Öne Çıkıyor
Dünyadaki uygulamalar incelendiğinde birçok ülkede iş kazası ödemelerinin özel sigorta poliçelerine bağlı olduğu, işveren poliçe yaptırmadığında işçilerin gelir desteği alamadığı görülüyor. ABD ve İngiltere gibi ülkelerde devlet doğrudan gelir bağlamazken, Türkiye’de sigortasız çalışanın bile sosyal güvenlik kapsamına alınması dikkat çekiyor. Bu yönüyle sistem, sosyal devlet ilkesini en güçlü şekilde yansıtan modellerden biri olarak değerlendiriliyor.
Çalışanı Merkeze Alan Model
Tüm bu süreçler, SGK’nın yalnızca sigorta işlemi yapmakla kalmayıp kusurlu işverene rücu ederek kamu zararını tazmin eden etkin bir yapıya sahip olduğunu ortaya koyuyor. Re’sen tescil işleminin yanlış anlaşıldığını belirten yetkililer, esas amacın işçiyi merkeze almak ve mağduriyetleri tamamen ortadan kaldırmak olduğunu ifade ediyor. Haber Hüseyin AYPAN
