Şanlıurfa'nın Siverek Engelliler Dernek Başkanı F4eridun Şenateş Danıştay 7.Dairesinin almış olduğu bu karar engelli bireylerimiz adına sevindirici olduğunu ve bundan sonraki araç kulanım ve satımında emsal teşkil edeceğinden dolayı önemlidir bizim için dedi.
10 Yıllık Zorunluluk Düzenlemesi Tepki Çekmişti
Şenateş Engelli bireylerin ÖTV muafiyetli araçlarını kullanım ve satış süresi, yapılan son yasal düzenlemeyle 5 yıldan 10 yıla çıkarılmıştı. Bu değişiklik, hem engelli sürücülerin hem de ailelerinin araçlarını yenileme imkanını ciddi şekilde kısıtladığı için geniş kesimlerin tepkisine neden olmuştu. Uygulamanın yürürlüğe girmesiyle birlikte birçok vatandaş mağduriyet yaşandığını dile getirdi.
Danıştay Yedinci Dairesi’nden Kritik İnceleme
Yapılan itirazlar üzerine dosya Danıştay Yedinci Dairesi tarafından ayrıntılı şekilde değerlendirildi. Daire, düzenlemenin hem engelli haklarıyla hem de anayasal eşitlik ilkesiyle çeliştiği gerekçesiyle önemli bir karar aldı. Karar, engelli bireylerin yaşam standartlarını olumsuz etkileyen maddelerin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini ortaya koydu.
“Anayasaya Aykırı ve Mağduriyet Oluşturuyor”
Danıştay, yaptığı değerlendirmede engellilerin mevcut düzenlemeyle ciddi bir hak kaybına uğradığını belirtti. Kararda, “Süre kısıtlamasının 10 yıla çıkarılması, engelli bireylerin günlük yaşam ihtiyaçlarını karşılamada zorluklara neden olmakta ve eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmektedir,” ifadelerine yer verildi. Bu gerekçeler doğrultusunda yürütme durduruldu.
Karar Engelli Vatandaşlar İçin Ne Anlama Geliyor?
Yürütmenin durdurulmasıyla birlikte mevcut uygulamanın geçici olarak askıya alınması sağlandı. Bu durum, engelli vatandaşların araç yenileme ve kullanım süresi konusunda oluşan mağduriyetin önüne geçilmesi açısından büyük bir rahatlama yarattı. Karar, yeni düzenlemeler yapılana kadar önceki hakların korunacağı anlamına geliyor.
Toplumdan Geniş Destek
Engelli dernekleri ve hak savunucuları, Danıştay’ın kararını olumlu karşıladı. Uzmanlar, düzenlemenin uzun süredir sorun yarattığını ve engellilerin günlük yaşamda bağımsız hareket etme hakkını sınırladığını belirterek kararın yerinde olduğunu vurguladı. Kararın, ileride yapılacak yasa çalışmalarında daha kapsayıcı bir yaklaşımın önünü açması bekleniyor.
Yeni Düzenleme Beklentisi Artıyor
Danıştay’ın yürütmeyi durdurması, konunun yeniden Meclis gündemine taşınmasını muhtemel kıldı. Engelli bireyler, araç kullanımı ve satışına ilişkin düzenlemelerin yeniden ele alınmasını ve daha adil bir çerçeve oluşturulmasını talep ediyor. Sürecin nasıl şekilleneceği ise önümüzdeki günlerde netleşecek.
Alınan Durdurma Kararının Tam Metni
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2025/400
UYAP Bilişim Sistemindeki bu dokümana http://vatandas.uyap.gov.tr adresinden MMPOG7O - Uf sFQnW - 3MzmxOv - M+2Zy I = ile erişebilirsiniz.
DAVACI VE YÜRÜTMENİN
DURDURULMASINI İSTEYEN :
VEKİLİ : Av. Kemal Selim USCA- (E-Tebligat)
DAVALI : Hazine ve Maliye Bakanlığı
Gelir İdaresi Başkanlığı - (E-Tebligat)
İSTEMİN KONUSU : 15/01/2025 tarih ve 32783 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Tebliğin (Seri No: 14) 9. ve 10. maddelerinin yürütmesinin durdurulması ve
iptali ile anılan düzenlemelerin dayanağı olan kanun hükmünün Anayasa'ya aykırı olduğu
iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurulması istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI : 27/12/2024 tarihinde 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun
7. maddesinde yapılan değişiklikle, engellilik istisnası kapsamında araç alımı için öngörülen
sürenin beş yıldan on yıla çıkarıldığı, dava konusu Tebliğ ile bu sürenin geçmişe yönelik olarak
uygulanacağının düzenlendiği, Kanun değişikliğinden önce araç almaya hak kazanan kişilerin
kazanılmış haklarının ihlal edildiği, 16/09/2024 tarihinde araçlarını sattıktan sonra istisna
kapsamında yeni araç almaya hak kazanarak araştırma yaptıkları süreçte herhangi bir
istisnaya yer verilmeden dava konusu düzenlemenin yapıldığı, bu durumun telafisi güç ve
imkansız zararlara yol açtığı ileri sürülerek iptali ve yürütmesinin durdurulması istenilmektedir.
DAVALININ SAVUNMASI : Dava konusu düzenleme uyarınca davacı adına tesis edilen
herhangi bir işlem olmadığından, menfaat ihlalinin varlığından söz edilemeyeceği, engellilik
istisnası kapsamında gerçekleştirilen araç alımlarında yaşanan suistimaller neticesinde
27/12/2024 tarih ve 32765 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7537 sayılı Devlet Memurları
Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanun'un 12. maddesiyle, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun 7. maddesinin 1.
fıkrasının (2). bendinde yapılan değişiklikle, engellilik istisnası kapsamında araç alımı için
öngörülen sürenin beş yıldan on yıla çıkarıldığı, söz konusu değişiklikte geçmişe yönelik
herhangi bir düzenlemenin yer almadığı, yayımı tarihinden itibaren uygulanmaya başlayan
kuralın eski kural yürürlükte iken başlayan ve henüz sonuçlanmamış olaylara uygulanmasının
geriye yürüme olarak değerlendirilemeyeceği, mülkiyet hakkına müdahalenin söz konusu
olmadığı, davacı açısından kazanılmış hakkın varlığından bahsedilemeyeceği, Anayasa'ya ve
eşitlik ilkesine aykırılık iddialarının yerinde olmadığı ileri sürülerek Tebliğ'in 9. ve 10.
maddelerinin iptali ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin istemlerin reddine karar verilmesi
gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ 'İN DÜŞÜNCESİ : 4760 sayılı
Kanun'un 7. maddesinde ön görülen beş yıllık sürenin on yıla çıkarılmasından önce, hukuka
uygun olarak bu kapsamda aracını satan ve bu statüsü sona eren kişilerin haklarına geçmişe
yönelik müdahale olacağı anlaşılan, Tebliğ'in 10. maddesinde yer alan “Ancak Kanunun 7 nci
maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi kapsamında ilk iktisabı yapılan taşıtın, ilk
iktisap tarihinden itibaren beş yıl geçtikten sonra satışı veya devri, taşıtın ilk iktisap tarihinden
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2025/400
UYAP Bilişim Sistemindeki bu dokümana http://vatandas.uyap.gov.tr adresinden MMPOG7O - Uf sFQnW - 3MzmxOv - M+2Zy I = ile erişebilirsiniz.
on yıl geçmedikçe malul ve engelliye istisnadan tekrar yararlanma hakkı sağlamaz.” ibarelerinin
yürütmesinin durdurulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 52. maddesi uyarınca dosya incelendikten sonra
işin gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
15/01/2025 tarih ve 32783 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Tüketim Vergisi (II)
Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin (Seri No: 14) 9.
ve 10. maddelerinin yürütmesinin durdurulması ve iptali ile anılan düzenlemelerin dayanağı
olan kanun hükmünün Anayasa'ya aykırı olduğu iddiasıyla Anayasa Mahkemesine
başvurulması istenilmektedir.
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davacı tarafından, 27/12/2024 tarih ve 32765 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak
yürürlüğe giren 7537 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 12. maddesiyle, 4760 sayılı Kanun'un 7.
maddesinin 1. fıkrasının (2). bendine yapılan değişiklikliğin, Anayasa'ya aykırı olduğu ileri
sürülmüş ise de; anılan hükmün, Anayasa'yı ihlal eder niteliğinin bulunmadığı anlaşıldığından,
Anayasa'ya aykırılık iddiasına itibar edilmemiştir.
ESAS YÖNÜNDEN:
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın ''Vergi ödevi'' başlıklı 73. maddesinin 3. fıkrasında, vergi, resim, harç ve
benzeri malî yükümlülüklerin kanunla konulacağı, değiştirileceği veya kaldırılacağı; 4.
fıkrasında ise, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve
indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde
değişiklik yapma yetkisinin Cumhurbaşkanına verilebileceği; 61. maddesinin 2. fıkrasında,
devletin, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alacağı
kurala bağlanmış; 03/12/2008 tarih ve 5825 sayılı Kanun ile uygun bulunarak 14/07/2009 tarih
ve 27288 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Engellilerin Haklarına Dair Sözleşmenin 3.
maddesinde sözleşmenin engellinin topluma tam ve etkili katılım ve dahil olması ilkesine dayalı
olduğu; 19. maddesinde, sözleşmeye taraf Devletlerin tüm engellilerin diğerleriyle eşit
seçeneklere sahip olarak toplum içinde yaşama hakkına sahip olduğunun kabul edileceği, taraf
devletlerin engellilerin bu haktan tam olarak yararlanmalarını ve topluma tam dahil olmalarını
ve katılmalarını kolaylaştırmak için etkili ve gerekli tedbirleri alacağı belirtilmiş; 20. maddesinde,
taraf Devletlerin, engellilerin istedikleri şekilde ve zamanda, karşılanabilir bir maliyetle hareket
edebilmelerinin kolaylaştırılması da dahil olmak üzere imkan dahilinde azami ölçüde bağımsız
hareket edebilmesini sağlamak için etkili tedbirler alacağı düzenlenmiş; 4760 sayılı Özel
Tüketim Vergisi Kanunu'nun 25/12/2024 tarih ve 7537 sayılı Kanun'la değişik 7. maddesinin 2.
fıkrasında, (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi yerli katkı oranı en az %20 olan
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2025/400
UYAP Bilişim Sistemindeki bu dokümana http://vatandas.uyap.gov.tr adresinden MMPOG7O - Uf sFQnW - 3MzmxOv - M+2Zy I = ile erişebilirsiniz.
mallardan 87.03, 87.04 ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, engellilik oranı % 90
veya daha fazla olan malûl ve engelliler tarafından on yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk
iktisabının vergiden müstesna olduğu, 15/01/2025 tarih ve 32783 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Tebliğin (Seri No: 14) 9. maddesiyle, aynı Tebliğin (IV/G/1.1) bölümünün
ikinci paragrafında ve beşinci paragrafının ikinci cümlesinde yer alan “beş” ibarelerinin “on”
şeklinde değiştirildiği ve aynı bölümün sonuna “7537 sayılı Kanun ile Kanunun 7 nci
maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde yapılan değişiklikle, 27/12/2024 tarihi
itibarıyla, söz konusu istisnadan yararlanma hakkına ilişkin süre tüm malul ve engelliler için on
yıla çıkarılmış olmakla birlikte, istisna kapsamında alınan araçların ilk iktisap tarihinden itibaren
beş yıl geçtikten sonra satılması veya devrinde herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.”
paragrafının; 10. maddesiyle de, Tebliğin (IV/G/1.3) bölümünün sonuna “Ancak Kanunun 7 nci
maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi kapsamında ilk iktisabı yapılan taşıtın, ilk
iktisap tarihinden itibaren beş yıl geçtikten sonra satışı veya devri, taşıtın ilk iktisap tarihinden
on yıl geçmedikçe malul ve engelliye istisnadan tekrar yararlanma hakkı sağlamaz.”
paragrafının eklendiği görülmektedir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden, davacının 23/08/2019 tarihinde engellilik istisnasından
faydalanarak satın aldığı aracı, Kanun'da öngörülen beş yıllık sürenin dolmasından sonra,
16/09/2024 tarihinde sattığı, yeni araç alamadan 27/12/2024 tarih ve 32765 sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7537 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanun
ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 12. maddesiyle,
4760 sayılı Kanun'un 7. maddesinde yapılan değişiklikle, özel tüketim vergisinden istisna olarak
engelli aracı ilk iktisabı için öngörülen sürenin beş yıldan on yıla çıkarılmasının akabinde,
15/01/2025 tarih ve 32783 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı
Liste Uygulama Genel Tebliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ'in 9. ve 10. maddeleri ile
söz konusu istisna kapsamındaki araçların satışı için öngörülen sürelerde değişiklik olmadığı,
yani beş yıl geçmekle satılabileceği, ancak ilk iktisap için öngörülen on yıllık sürenin, aracını
satanlar için de uygulanacağı yolundaki düzenlemelerin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı
anlaşılmıştır.
4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun 7. maddesiyle, engellilere tanınan özel
tüketim vergisi istisnasının 27/12/2024 tarihinden önce beş yılda bir kez kullanılabileceği, yani
beş yıllık süre bitiminde aracın satışının ve istisna kapsamında tekrar araç alımının mümkün
olduğu, söz konusu maddede 27/12/2024 tarihinde yapılan değişiklikle araç ilk iktisabı için
öngörülen sürenin on yıla çıkarıldığı, satışa ilişkin beş yıllık sürenin ise değiştirilmediği, bu
değişikliğin Kanun'un yayımlandığı tarih olan 27/12/2024 tarihinden sonraki işlemlere yönelik
olarak uygulanabileceği açıktır.
Bilindiği üzere, Kanun'un aradığı şartlarda malul ve engelli olduğunu sağlık kurulu
raporuyla belgelendiren vatandaşlara belli koşulların sağlanması halinde istisnadan yararlanma
hakkı tanınmaktadır. Davacının da bu kapsamda, 23/08/2019 tarihinde iktisap ettiği aracını
16/09/2024 tarihinde sattığı anlaşılmaktadır. İlgili dönemde yürürlükte olan beş yıllık sürenin
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2025/400
UYAP Bilişim Sistemindeki bu dokümana http://vatandas.uyap.gov.tr adresinden MMPOG7O - Uf sFQnW - 3MzmxOv - M+2Zy I = ile erişebilirsiniz.
dolmasından sonra aracın satılmasıyla istisnaya ilişkin yasada tanımlanan süreç tamamlanmış
olup, davacı açısından, istisna kapsamında yeni araç iktisabı için söz konusu dönemde
Kanun'da aranan hukuki statüye kavuşulmuştur. Bu statünün varlığını sürdüreceği hukuk
devleti ilkesinin gereğidir. Aksi halde, meri mevzuata güvenerek hareket eden kişilerin hukuki
güvenliği tehlikeye atılarak hukuki belirlilik ilkesi ihlal edilmiş olacaktır. Bu doğrultuda, istisna
kapsamında iktisap ettiği aracı beş yıllık sürenin dolmasından sonra elden çıkarmış olan
davacının, aracın elden çıkarılmasından sonra yürürlüğe giren ve Kanun'da öngörülen beş yıllık
sürenin on yıla çıkarılması yönündeki sınırlayıcı hüküm getiren yeni düzenlemeye tabi olması
beklenemez.
Bu itibarla, istisnaya ilişkin önceki düzenlemenin yürürlükte olduğu dönemde iktisap
edilerek yine bu dönem içinde elden çıkarılan engelli araçlarının, yeni düzenlemede öngörülen
on yıllık süreye tabi tutulmalarında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Bu bakımdan, 15/01/2025 tarih ve 32783 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel
Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair
Tebliğ'in 10. maddesiyle getirilen, "Ancak Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (2)
numaralı bendi kapsamında ilk iktisabı yapılan taşıtın, ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl
geçtikten sonra satışı veya devri, taşıtın ilk iktisap tarihinden on yıl geçmedikçe malul ve
engelliye istisnadan tekrar yararlanma hakkı sağlamaz." yolundaki düzenlemenin, önceki
dönemde aracını satanlar yönünden de geçerli sayılacak şekilde ve herhangi bir istisnaya yer
verilmeksizin yürürlüğe konduğu, davalı idarenin beyanlarında da bu hususun kabul edildiği
anlaşıldığından, dava konusu düzenlemenin bu kısmının açık şekilde hukuka aykırı olduğu ve
söz konusu istisnanın amacına aykırı şekilde engelli bireylerin araçsız kalmasına neden olarak
topluma aktif şekilde katılmalarına engel olabileceği anlaşıldığından, 2577 sayılı Kanun'un 27.
maddesinde öngörülen koşulların gerçekleştiği anlaşılmış olup, telafisi güç veya imkansız
zararlara olabilecek olan dava konusu Tebliğ'in 10. maddesinin yürütmesinin durdurulması
gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Diğer taraftan, Tebliğ'in iptali istenilen 9. maddesiyle; Kanun değişikliğiyle uyumlu olarak
Genel Tebliğ'de yer alan 'beş' yıl ifadelerinin 'on' yıl olarak değiştirildiği ve istisna kapsamında
alınan araçların ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl geçtikten sonra satılması veya devrinde
herhangi bir değişiklik yapılmadığı, yeni ve sınırlayıcı mahiyette bir düzenleme getirilmediğinin
anlaşılması karşısında, yürütmesinin durdurulmasına ilişkin olarak dava dilekçesinde ileri
sürülen iddialar, anılan kısmın yürütmesinin durdurulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının yürütmenin durdurulması isteminin KISMEN KABULÜNE, KISMEN
REDDİNE,
2. Dava konusu Tebliğ'in 10. maddesiyle getirilen “Ancak Kanunun 7 nci maddesinin
birinci fıkrasının (2) numaralı bendi kapsamında ilk iktisabı yapılan taşıtın, ilk iktisap tarihinden
itibaren beş yıl geçtikten sonra satışı veya devri, taşıtın ilk iktisap tarihinden on yıl geçmedikçe
malul ve engelliye istisnadan tekrar yararlanma hakkı sağlamaz.” şeklindeki paragrafın
YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASINA,
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2025/400
UYAP Bilişim Sistemindeki bu dokümana http://vatandas.uyap.gov.tr adresinden MMPOG7O - Uf sFQnW - 3MzmxOv - M+2Zy I = ile erişebilirsiniz.
3. Tebliğ'in iptali istenen 9. maddesine yönelik YÜRÜTMENİN DURDURULMASI
İSTEMİNİN REDDİNE,
4. Bu kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 gün içinde Danıştay Vergi Dava
Daireleri Kuruluna itiraz yolu açık olmak üzere, 04/07/2025 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi Haber Hüseyin AYPAN
