1915 Kararlarının Arka Planı
Prof. Dr. Oktay Bozan, Diyarbakır'da düzenlenen bir konferansta, 24 Nisan 1915'te Osmanlı Devleti tarafından alınan ve sonrasında Ermeni tehcirine yol açan kararlar hakkında bilgi verdi. Bozan'a göre, bu tarih, Ermeni komitelerinin kapatılması ve ilgili kişilerin tutuklanması için resmi bir başlangıç noktası olarak kabul ediliyor. Bu kararlar, özellikle savaş koşulları altında, devletin iç güvenliğini sağlama amacını taşıyordu.
Tehcirin Gerekçeleri ve Sonuçları
Prof. Dr. Bozan, tehcir kararlarının alınma sebeplerini detaylandırarak, Osmanlı Devleti'nin karşı karşıya kaldığı iç ve dış tehditlere dikkat çekti. O dönemde Ermeni komitelerinin yürüttüğü isyan hareketleri ve yabancı devletlerle işbirliği içinde olmaları, Osmanlı yönetimini bu zor kararı almaya itti. Ayrıca, savaş sırasında Ermeni komitelerinin Osmanlı ordusuna karşı işlediği fiiller ve bu durumun cephedeki Türk askerlerinin güvenliğini tehdit etmesi, tehcir kararının başlıca sebeplerindendi.
"Diyarbakır'da 120 civarında yönetici tutuklandı ve Ermeni firarileri tespit edilmeye çalışıldı. Bu süreç, savaş koşullarında devletin iç güvenliğini sağlamak için alınmış zorunlu bir önlem olarak değerlendirilmelidir," diye açıklama yaptı Prof. Dr. Oktay Bozan.
Tarihçi Gözüyle Ermeni Tehciri
Bozan, Osmanlı Devleti'nin birçok etnik ve dini topluluğu bünyesinde barındıran bir imparatorluk olduğunu vurgulayarak, Ermenilerin de bu çeşitlilik içinde önemli bir yer tuttuğunu belirtti. Ancak 19. yüzyılın sonlarına doğru, büyük devletlerin bölge politikaları ve milliyetçilik akımlarının yükselişi, Ermeni toplumunu da etkileyerek, Osmanlı Devleti ile aralarında çeşitli çatışmaların yaşanmasına neden oldu. Bu sürecin, sonraki dönemlerde Ermeni tehciri gibi trajik olaylara zemin hazırladığını ifade etti.
Prof. Dr. Bozan'ın açıklamaları, 1915 olaylarını anlamak adına tarihî bir perspektif sunarken, bu olayların günümüzde de farklı bakış açılarıyla ele alınması gerektiğini ortaya koyuyor.